De onthullingen over de NSA hebben ook blootgelegd hoe de journalistieke wereld werkt, de wereld van bronnen en contacten. We leven in een nieuwe wereld en de manier waarop we ons werk doen, moet worden veranderd. ‘We hebben nieuwe verantwoordelijkheden.’ Aldus John Goetz in zijn Persvrijheidlezing die op vrijdag 2 mei ter ere van de Dag van de Persvrijheid 2014 werd uitgesproken in De Rode Hoed in Amsterdam. John Goetz is een Amerikaanse onderzoeksjournalist die in Berlijn woont en werkt.
Voorzorgen
We weten dat er anderen zijn die ons journalisten volgen om te weten te komen wat wij weten. Er is geen criterium of officiële definitie van journalistieke wanprestatie, zoals in het medische vak, maar Goetz vindt dat we die wel zouden moeten hebben. We kunnen niet langer zeggen dat we niet wisten dat ons gebrek aan technische vaardigheden of de misschien achteloze manier waarop we voorzorgen hebben genomen, onze bronnen in ernstig gevaar hebben gebracht. ‘Het is onverantwoordelijk om een bron die in gevaar is of wordt vervolgd in een e-mail vragen te stellen.’
Mensen ontmoeten
Er zijn manieren om dit probleem te omzeilen, aldus Goetz en hij noemt eeuwenoude journalistieke technieken, zoals mensen ontmoeten. ‘We kunnen een wandeling met ze gaan maken. Door onze smartphone op kantoor te laten als we ze ontmoeten, kunnen we ze laten zien dat we aan hun veiligheid denken.’ Bovendien is in deze tijd versleuteling een kwestie van journalistiek netjes met elkaar omgaan en het is zelfs de taak van journalisten om hun bronnen te wijzen op de gevaren.