2017
‘Journalistiek heeft een Prijs’
Er ging nogal wat discussie aan vooraf voordat wij als bestuur deze allesomvattende slogan voor de NVJ-campagne in 2017 omarmden. De grote vraag was of we nu het belang van ons journalistieke vak moesten vertalen naar een ‘prijs’, of dat het ons toch vooral om de kwaliteit van het vak ging. Onze conclusie: het gaat uiteraard om een ‘hoogwaardige uitoefening van ons vak’, zoals onze statuten stellen, maar een eerlijke prijs voor alle beoefenaars van het vak is daarvoor wel een voorwaarde.
En die eerlijke beloning zien we op veel plekken helaas niet meer terug, of het nu om payroll-contracten bij regionale omroepen gaat of om woord-of uurtarieven bij Mediahuis en de Persgroep.
En dat terwijl het eisenpakket van een journalist van nature doorgaans toch niet zo groot is. Ik denk namelijk dat ik voor velen van u spreek, als ik stel dat het journalisten niet gaat om een zo hoog mogelijke betaling voor geleverde arbeid. De ervaring leert dat het de meesten van u gaat om een redelijke vergoeding voor wat u maakt vanuit een passie & ideaal. Voor mij is dat een bijdrage leveren aan het informeren van de samenleving, zodat het debat goed gevoerd kan worden. Kortom, nieuws en duiding als maatschappelijk goed.
Met ‘Journalistiek heeft een prijs’ wilden wij dan ook niet alleen wijzen op een eerlijke beloning, maar vooral ook op maatschappelijke waarde van de journalistiek, die een prijs heeft.
En die journalistieke prijs is dus zeker niet alleen in geld uit te drukken of te waarborgen. Dat brengt mij op een van de andere belangrijkste thema’s van 2017 (en helaas ook van 2018); bedreigingen. Dan heb ik het niet alleen over de bedreiging van de redelijke vergoeding voor de journalisten, fotografen, cameramannen en ondersteuners. Nee, dan heb ik het vooral over journalisten die tegen élke prijs hun werk willen doen, maar daarin fysiek bedreigd worden.
Oud-ombudsman prof. Brenninkmeijer deed hier in 2017 in opdracht van de NVJ onderzoek naar en de resultaten waren alarmerend. Er is duidelijk sprake van meer bedreigingen en geweld tegenover journalisten. Freelancers zijn hierbij extra kwetsbaar, en collega’s besluiten als gevolg daarvan soms bepaalde onderwerpen of locaties te mijden. Niet alleen de NVJ maar de hele samenleving mag daar nooit aan wennen. Want wennen wordt al snel het voorportaal van buigen en zwichten. En dan gaat het helaas dus niet alleen meer over journalisten in het buitenland.
Een andere bedreiging die voorlopig nog niet van tafel zal zijn, is die van de bescherming van uw en mijn privacy. Niet alleen grote techbedrijven spelen daarin een rol, maar zeker ook de overheid. In de journalistieke praktijk vertaalt dat zich naar een adequate bescherming van bronnen. Dit is een van de dossiers die niet alleen in 2017 aandacht vroeg van onze vereniging maar ook nu nog actueel is.
Daarnaast werd in het verslagjaar weer eens te meer duidelijk dat de gezamenlijkheid van de NVJ bedreigd kan worden door een breuk langs arbeidsrechtelijke lijnen: de ZZP’er versus de cao’er. Deze breuk loopt overigens niet alleen door het ledenbestand en de secties van de NVJ maar door de gehele arbeidsmarkt.
Toch blijkt steeds vaker dat uw vereniging progressief en creatief is in pogingen deze dreiging het hoofd te bieden. Een eigenschap die óók nodig is bij het eerlijk verdelen van inkomsten uit de beeldrechten van fotograferende journalisten. Ook dat had in 2017 alle aandacht, onder meer met het aantreden van het nieuwe bestuurslid Gerard Til (die de zetel van ‘onze’ Max van Weezel heeft overgenomen).
Toch wil ik afsluiten met een belangrijke voorwaarde voor het weerstaan van bovenstaande bedreigingen: een financieel gezonde vereniging met doorzettende ledengroei en een goede thuisbasis. In 2017 is namelijk begonnen met de renovatie van ons klassieke pand in Amsterdam Zuid. Het project is intussen succesvol afgerond met een aan de eisen van de tijd aangepast pand.
Rest mij u en alle betrokkenen bij de NVJ een-in-alle-mogelijke opzichten onbedreigde toekomst toe te wensen, ook al zal dat ook in 2018 waarschijnlijk nog niet het geval zijn. In elk geval reden om ons te blijven inzetten.
Rene de Monchy,
Voorzitter Nederlandse Vereniging van Journalisten