NVJ wil gesprek met politie over ‘plaats’ persvak

dinsdag 15 oktober 2019

Het instellen van een persvak is een bevoegdheid die de politie heeft op grond van de Politiewet, artikel 3. Hierin staat dat de politie tot taak heeft te zorgen voor de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde of openbare orde. Door deze discretionaire bevoegdheid kan tot een apart persvak worden besloten. Wel kan de NVJ sluitende afspraken maken over de plaats van het persvak, zodat fotojournalisten goed zicht kunnen hebben. De pers moet kunnen controleren hoe de politie van haar (gewelds)monopolie gebruikmaakt. De NVJ wil het gesprek over de ‘plaats’ van het persvak aangaan met de politie.

foto: Jan Everhard

Verschillende fotojournalisten hebben gevraagd om een heldere procedure met betrekking tot het gebruik van persvakken. Bij twee demonstraties van Extinction Rebellion werd door het instellen van persvakken het zicht op de arrestatie van demonstranten bemoeilijkt. De NVJ heeft hierover opheldering gevraagd bij de politie.

Het Europese Hof oordeelde in 2014 in een zaak die een Finse journalist had aangespannen dat - hoewel het recht op vrijheid van meningsuiting in het geding is – de journalist gehouden is politiebevelen op te volgen en zich te gedragen als elke andere burger in het belang van de openbare orde. Het Europese Hof deed de uitspraak nadat de journalist door de politie was gearresteerd toen hij zich bevond tussen demonstranten die door de politie werden gesommeerd het gebied te verlaten. Hij werd voor de rechter geleid en beschuldigd van het niet opvolgen van politieorders.

Met andere woorden: als er geen persvak is ingesteld kan dat de vrijheid van meningsuiting nog verder beperken als journalisten zich onder de demonstranten bevinden en iedereen het bevel krijgt zich te verwijderen. In geval er geen apart persvak wordt gecreëerd zou de politie meer recht moeten doen aan de positie van de pers indien journalisten de politieperskaart en bijbehorend hesje dragen.

Landelijke politieperskaart

De NVJ adviseert in dit soort situaties om goed zichtbaar te zijn als journalist en je te onderscheiden van participerende betogers. De landelijke politieperskaart heeft hiervoor speciale hesjes en een rellenkaart ontwikkeld, die de politie meteen duidelijk maken dat je perskaarthouder bent.