Werkt staken?

Staken, wie zou dat graag doen? De voorman van vakbond De Unie in elk geval niet. Hij zwoer vorige week zelfs het stakingswapen helemaal af. Niet meer van deze tijd, argumenten moeten het doen. Mooie kans voor de eindelijk bij elkaar gelijmde FNV om zich te profileren als een strijdbare bond. Polderen waar het kan, folderen waar nodig, was de reactie van Ton Heerts.

Beetje tegendraads is dat wel van de FNV. Het Nederland van nu is niet zo van sociale actie. Het kabinet neemt maatregelen die diep ingrijpen, ook in de belangen van werknemers. Maar de Dam is van de toeristen, het Malieveld van de meeuwen.

Veel min of meer recente wapenfeiten kan de NVJ in dit verband ook niet overleggen. In 1999 nog prikte de publieke omroep even met radiostilte en lege schermen, onder meer voor betere lonen. Die kwamen er ook. Ik herinner me nog een paar spannende dagen bij Wegener, in de zomer van 2008, toen de gemoederen hoog opliepen over een reorganisatieplan, en in het bijzonder de daaraan gekoppelde rendementseisen. Dreigen met stakingen was al genoeg om een akkoord af te dwingen. Bij andere mediabedrijven is er zo ook wel eens wat wapengekletter geweest. Het ultieme middel van de collectieve werkweigering werkt dus wel, al is het maar omdat we dat mes in de kous hebben.

Intussen hoeft het denken over effectieve en eigentijdse belangenbehartiging niet stil te staan. Er is zowel binnen onze gelederen als in onze omgeving veel veranderd. Zo verenigen we steeds grotere aantallen zelfstandigen, van wie velen uit overtuiging voor het ondernemerschap kiezen, en anderen bij gebrek aan een vaste baan hetzelfde doen. Ondernemers die staken, daar kan ik me weinig bij voorstellen. De NVJ zet dus ook andere middelen in. Opdrachtgevers die afbraaktarieven hanteren, komen er gekleurd op te staan. Waar het polderen eindigt, is de inzet van sociale media het nieuwe folderen.

Waar klassieke actiedruk wel een optie is, in de collectieve sfeer, aan de tafels waar de belangen van de klassieke werknemers worden behartigd, moet intussen ook de zaak van de zelfstandige op de agenda staan. Journalisten in vaste dienst en freelancers hebben gezamenlijke belangen, al is het maar dat er behoorlijke voorwaarden nodig zijn voor een behoorlijke uitoefening van ons vak. Of het nu om cao-lonen gaat of om freelancetarieven. Met het blokkeren van vernieuwing, een verwijt dat wel eens opklinkt, heeft dat niets te maken. Nieuwe journalistiek vraagt evengoed vakmanschap en dus fatsoenlijke beloning.

Slotsom: we houden het instrumentarium dat we als vakbonden vanouds hebben dus maar liever compleet. Al is het maar omdat we als journalisten ook andere waarden te verdedigen hebben dan enkel arbeidsvoorwaarden. Soms moeten we en masse de pen omhoog houden, soms moeten we haar durven neerleggen.

Reageren? lpvdgeijn@gmail.com