‘Hoi Iris, je spreekt met Anne!’, klinkt het vanuit de speakers van mijn telefoon. Met lichte zenuwen praat ik verder met onderzoekjournaliste Anne de Blok. Ze is pas 26 jaar, maar heeft nu al indrukwekkende onderzoeken op haar naam staan. Het Schiphol-dossier bijvoorbeeld, een onderzoek naar het (Nederlandse) toezicht op Europese subsidiestromen en de reconstructie van de MH17-ramp. Momenteel werkt ze bij het onderzoeksprogramma De Monitor.
‘Ik wist al heel vroeg dat ik journalist wilde worden, maar dat het onderzoekjournalistiek ging worden, kwam pas veel later in mijn studie.’ Dat De Blok uiteindelijk voor de onderzoeksjournalistiek koos, had te maken met een interview met een kok, die vroeger een hoge pief op Schiphol was. Zijn uitspraak ‘Ik heb het idee dat ik knollen voor citroenen aan het verkopen was’ wekte de nieuwsgierigheid van De Blok. Wat moest deze kok doen waar hij niet achter stond? Het verhaal over het Schiphol-dossier werd het meest gelezen artikel in de online kiosken van Blendle, eLinea en My Jour.
De onderwerpen Schiphol-dossier en Europese subsidies waar De Blok onderzoek naar heeft gedaan, zijn niet de meest sexy onderwerpen. Toch bleef het voor haar interessant. ‘Bij allebei de onderwerpen begon het onderzoek met een persoonlijk verhaal. Dat intrigeerde mij en daarom beet ik mij vast in beide dossiers.’ Ook haar karakter speelde een doorslaggevende rol bij allebei de onderzoeken. ‘Ik wil heel graag de waarheid boven tafel krijgen en daarom zoek ik onvermoeibaar door.’
Over het onderzoek voor een documentaire over de MH17-ramp heeft De Blok even moeten nadenken. ‘Dat was niet omdat ik mij afvroeg of ik het wel kon, maar of ik wel genoeg afstand had tot het onderwerp.’ Zelf verloor ze een vriendin bij de ramp. ‘Zij stond net als ik aan het begin van een mooie carrière, maar haar weg eindigde doordat het vliegtuig uit de lucht werd geschoten. Ik vond het heel heftig.’ Toch heeft De Blok het onderzoek gedaan, ook vanwege haar drang om de waarheid naar boven te halen. ‘Het blijft onderzoekjournalistiek en ergens vind ik het ook bijzonder dat mijn beroep mij in staat stelt om zo dicht bij de hoofdrolspelers te komen.’
De belangrijkste tip die De Blok mij als jonge journalist meegaf is dat je je leeftijd absoluut niet als een nadeel moet zien in de onderzoeksjournalistiek. ‘Denk alsjeblieft niet dat de onderzoekjournalistiek alleen voor de oude garde is en dat je als jong iemand nergens iets van afweet.’ Maar onderzoekjournalistiek is niet voor iedereen weggelegd. ‘Het is echt een schaakspel. Je moet goed door hebben welke pion je kan zetten en welke niet. Als onderzoekjournalist moet je veel strategische stappen zetten, want je bent per definitie met gevoelige materie bezig.’
Ben je benieuwd naar Anne de Blok en wil je nog veel meer weten over onderzoekjournalistiek? Kom dan naar het Festival van de Journalistiek op 24 september.
#FVDJ2016