“De camera is mijn paspoort. Het is mijn instrument om de wereld om me heen te onderzoeken.” Voor Sanne Derks (1979) is fotograferen geen werk, maar een identiteit. Vanuit een diepe intrinsieke motivatie documenteert ze hoe mensen betekenis geven aan hun leefomstandigheden. Met een achtergrond (Ph.D.) in Culturele Antropologie richt ze haar lens op sociale ongelijkheid, mensenrechten en milieu, veelal in Latijns-Amerika.
‘Mijn promotieonderzoek richtte zich op hoe Quechua-vrouwen omgaan met huiselijk geweld, armoede en etnische uitsluiting op een Boliviaans bedevaartsoord. De verhalen van de vrouwen wiens leven ik voor jaren van dichtbij had gevolgd op een stoffige berg in Bolivia, raakte me diep. Ik zag de beperkingen van tekst en wetenschap en zag de kracht van beeld om de verhalen te vertellen aan een groter publiek en maakte een documentaire.’
In 2015 zei ze haar toenmalige baan als docent psychologie op, vertrok ze naar Barcelona om er een postdoctorale opleiding fotojournalistiek te volgen. ‘Het was pittig omdat ik geen achtergrond had in de fotografie.’ Met een oneindige vastberadenheid en veel vallen en opstaan, wist ze haar weg in de internationale fotojournalistiek te vinden en inmiddels is haar werk gepubliceerd in media als The New York Times, The Guardian, Open Society Foundations, El País en Al Jazeera. ‘Dat is een andere kracht van beeld: het beperkt zich niet tot de landsgrenzen.’
Sanne werkt vooral aan zelf geïnitieerde projecten, gefinancierd middels beurzen en subsidies. Haar langlopende project Manifiesto del Agua gaat over hoe het recht op schoon drinkwater in communistisch Cuba, sinds 2019 opgenomen in de nieuwe Grondwet, wordt georganiseerd. Ondanks de klimaatverandering en beperkingen zoals het Amerikaanse embargo en een verouderd watersysteem, wordt er dagelijks een leger aan arbeiders de straat opgestuurd om schoon drinkwater te garanderen. ‘Ik volg de verschillende arbeiders zoals vrachtwagenchauffeurs, de inspecteurs van watertanks en muggenbestrijders in de dagelijkse strijd om schoon drinkwater. Vanuit hun perspectief focus ik op de uitdagingen én inventieve oplossingen in een analoge, niet-geautomatiseerde wereld en geef zo een inzicht in het hedendaagse communistische Cuba.’ Dit project wordt gefinancierd door het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het Anna Cornelis Fonds. Het is work-in-progress en won o.a. de derde prijs bij de Zilveren Camera 2019, werd tentoongesteld op het gerenommeerde fotofestival Visa Pour l’Image 2020 in Frankrijk en gepubliceerd in de New York Times (2021).
Tijdens de Covid-19 pandemie startte ze het project Rutopia over het herbevolken van verlaten ruïne-dorpen in Noord-Spanje. ‘In de afgelopen decennia heeft er een enorme exodus plaatsgevonden van het rurale platteland naar de steden. Door toegenomen klimaatbewustzijn zijn er steeds meer mensen geïnteresseerd om in de natuur en de verlaten dorpen te wonen. Dit is door de pandemie versterkt. Ik volg de bewoners in drie dorpen en hun inspanning om er hun eigen utopische mini-gemeenschappen van te maken.’ Met behulp van een beurs van Matchingsfonds de Coöperatie navigeerde Sanne in 2020 tussen lockdowns door tweemaal naar Spanje om het proces te documenteren. Inmiddels heeft ook National Geographic Society haar een beurs toegekend om het project verder uit te diepen.
