NVJ: Leg voorwaarden journalistiek redactiestatuut vast in Mediawet

Foto: Dirk Hol

In de Mediabegrotingsbrief 2022 wordt veel aandacht besteed aan de toetredingscriteria voor omroepen. De NVJ concludeert dat een belangrijke mogelijkheid om de NPO in algemene zin, en omroepen in het bijzonder, aan hun publieke opdracht te houden onvoldoende is uitgewerkt. Zoals het concreter definiëren van een vereiste vorm voor een redactiestatuut voor alle omroepen daar waar het hun journalistieke producties aangaat. In de mediawet staat wel dat er een programmastatuut moet zijn voor elke omroep, maar dit geeft onvoldoende houvast om de (noodzakelijke) journalistieke onafhankelijkheid van programma-redacties te waarborgen.

Journalistiek hoofdredacteur

Het voorstel van de NVJ is om de voorwaarden waaraan een journalistiek redactiestatuut binnen een breder programmastatuut moet voldoen, expliciet in de Mediawet op te nemen. Dat geldt ook voor de verplichting om voor alle journalistieke producties een journalistiek hoofdredacteur aan te stellen per omroep. Hiermee wordt de scheiding tussen de ideële doelen van een omroepvereniging en de informatieve en journalistieke taak beter gescheiden. De hoofdredacteur heeft met deze aanvulling tezamen met zijn redacties een gewaarborgde onafhankelijke positie ten opzichte van het bestuur van een omroepvereniging. Ook de zeggenschap van de journalistieke makers wordt in een dergelijk statuut geborgd.

Modelstatuut regionale omroepen

Binnen de regionale omroepen zijn de voorwaarden voor een journalistiek statuut reeds uitgewerkt en in een overleg tussen NVJ en RPO samen onderschreven.

• Zie ook: Checklist programmastatuut Omroep 

In dit modelstatuut wordt een verbinding gelegd tussen het statuut en de arbeidsovereenkomsten van (hoofd)redacteur en redactieleden, zodat het toezien op de naleving van het statuut in handen ligt van de hoofdredacteur en diens redactie. Zij kunnen daar ook actief een beroep op doen.

Voor bestaande en nieuw toetredende omroepen

Een verplichting tot het vastleggen van een redactiestatuut conform een afgesproken model /standaard uitgangspunten zou middels de wet moeten gaan gelden voor alle (landelijke) omroepen binnen het bestel. Voor bestaande maar juist ook voor nieuw toetredende omroepen vormt dit een goede waarborg om journalistieke onafhankelijkheid ten opzichte van de betrokken omroeporganisatie te waarborgen en vanuit de redacties zelf te borgen. 

Het aanvullen van de wet op dit punt valt ook goed samen met het voornemen van de NPO om in de nieuwe concessieperiode met een journalistiek genre-coördinator te gaan werken. Ook deze zou moeten werken met een redactiestatuut, waarin onafhankelijkheid én zeggenschap van de makers en redacties van de aanleverende omroepen goed geregeld wordt.