Bereken in twee stappen een fair tarief
Net als je collega’s in vaste dienst voel jij als freelancer de inflatie ongetwijfeld in je portemonnee. Maar er is één verschil: waar cao-lonen doorgaans jaarlijks worden geïndexeerd, gebeurt dit lang niet altijd met freelancetarieven. Ook hebben zzp’ers in de mediasector vaak geen enkele compensatie voor de torenhoge inflatie in 2022 ontvangen. Zonder indexatie en compensatie verlies je als zelfstandige alleen het afgelopen jaar al zo’n 10 procent aan koopkracht.
De NVJ pleit voor koopkrachtbehoud van werknemers én freelancers. Gelijk werk moet immers gelijk beloond worden, ongeacht je contractvorm. Speciaal voor freelancers hebben we tools ontwikkeld waarmee jij in twee stappen een fair tarief kunt vaststellen. In dit artikel lichten we toe waarom indexeren van belang is, wat het je oplevert en hoe je dat doet. Tot slot zetten we vijf tips uit de onderhandelingspraktijk voor je op een rij.
Waarom indexeren?
Het salaris van journalisten in loondienst wordt na het afsluiten van de cao standaard geïndexeerd. Hierdoor worden de cao-lonen met een percentage verhoogd en worden werknemers deels gecompenseerd voor de dalende koopkracht door inflatie. Zo is het cao-loon van journalisten in het uitgeverijbedrijf en bij de Publieke Omroep sinds 2014 met bijna 10 procent gestegen – en dat is los van schaalverhoging en eindejaarsuitkering die zij ook ontvangen!
Het zou volstrekt logisch zijn als opdrachtgevers jouw tarief als zelfstandige ook periodiek corrigeren voor inflatie. Dit doen ze echter lang niet altijd. Bij sommige uitgevers zijn de freelancetarieven zelfs al tien jaar niet verhoogd. Het is dan ook essentieel dat je als zzp’er zelf jaarlijks je tarief verhoogt met de indexatie.
Wat levert het je op? – op jaarbasis algauw duizenden euro’s
Een simpel rekenvoorbeeld leert dat je op jaarbasis duizenden euro’s misloopt als je je tarief níét jaarlijks indexeert. Stel, je verdient € 47,50 per uur met een bureaudienst, je werkt 15 uur per week voor een dagblad van Mediahuis en je tarief is sinds 2017 niet geïndexeerd. Met de NVJ Indexatietool zie je dan in één oogopslag dat je tarief eind 2022 € 52,13 moet zijn en dat je per uur € 4,63 bent misgelopen in vergelijking met collega’s die hetzelfde werk doen in vaste dienst. Op jaarbasis (voor het gemak uitgaand van 47 weken) scheelt dit je € 3.264,15.
En hierin is nog niet de torenhoge inflatie van 2022 verwerkt. Kies je in de NVJ Koopkrachtcompensatietool voor een compensatie van 7,5 procent, gaat je uurtarief naar € 56,04. Op jaarbasis scheelt je dit nog eens € 2.756,55. In dit voorbeeld levert indexeren en compenseren je ruim € 6.000 per jaar op!
Hoe werkt het? – Stap 1: indexeer je tarief
Met de Indexatietool zie je in één oogopslag wat jouw uur-, woord- of tekentarief zou zijn als je dezelfde indexatie toepast die men in de cao hanteert. Het werkt heel eenvoudig:
- Kies hieronder je opdrachtgever: Publieke Omroep*; DPG Media**; Mediahuis of overige uitgevers
- Vul je huidige uur-, woord- of tekentarief in (kan tot twee cijfers achter de komma)
- Geef aan sinds welk jaar je dit tarief ontvangt
Vervolgens berekent de tool wat je tarief mét indexatie is en wat je bent misgelopen. Dit bedrag komt overeen met de stijgende cao-lonen van je collega’s in vaste dienst.
* Let op: in de cao Publieke Omroep 2022-2023 is voor freelancers afgesproken dat de tarieven meegroeien met het accres. Dat is het percentage waarmee de overheid haar subsidies verhoogt, ook een soort indexatie dus. Controleer of je tarief per 1 januari 2023 met 1,8 procent is gestegen.
** Let op: de calculator van DPG gaat terug tot 1 juli 2022. Op die datum zijn DPG Media en de NVJ de Werkcode overeengekomen. Hierin is vastgelegd dat freelancetarieven meegroeien met de indexatie in de cao’s die werknemers ontvangen.
Hoe werkt het? – Stap 2: pas koopkrachtcompensatie toe
In deze uitzonderlijke tijd is alleen een reguliere ‘cao-verhoging’ onvoldoende om de (financiële) waarde van je werk te behouden. De cao-afspraken van begin 2022 zijn immers verre van toereikend met de huidige torenhoge inflatie. De cao-lonen zijn in 2022 met zo’n 2 à 3 procent gestegen, de gemiddelde inflatie bedroeg 10 procent. Daarom is het fair om het tarief dat je zojuist hebt berekend in de Indexatietool te verhogen met circa 7,5 procent. Ook dat werkt eenvoudig:
- Vul hieronder je geïndexeerde uur-, woord- of tekentarief in
- Kies een percentage compensatie
Vervolgens berekent de tool wat je tarief is mét compensatie voor de torenhoge inflatie.
Vijf onderhandelingstips
Nu je een fair tarief hebt vastgesteld, komt het op onderhandelen aan. Er zijn freelancers die dat leuk vinden, maar de meeste van ons vinden onderhandelen knap lastig. Gelukkig geldt ook hier: oefening baart kunst – hoe vaker je het doet, hoe beter je erin wordt. En vergeet niet: er is vaak meer mogelijk dan je denkt. Bijgaand vijf tips uit de praktijk:
1) Onderbouw waarom jij een tariefsverhoging verdient. Wat is jouw waarde voor de opdrachtgever? Kun jij iets wat anderen niet kunnen? Welke kennis en ervaring breng je mee? Profiteert de opdrachtgever van jouw netwerk? Hoeveel tijd ben je aan de opdracht kwijt? En wanneer heb je je tarief voor het laatst geïndexeerd? Allemaal zaken waarmee jij je verhaal kunt onderbouwen!
2) Zet niet te laag in en bepaal je ondergrens. Bedenk wat je minimumtarief is voor een opdracht en ga daar in je eerste aanbod een stuk boven zitten. Zo creëer je voor jezelf speelruimte om te onderhandelen.
3) Één keer nee is geen nee. Nee, is het begin van (bijna) elke onderhandeling. Laat je niet afschepen met het eeuwige gezeur dat er geen geld is! Werkgevers hebben altijd wel een excuus waarom een tariefsverhoging er nu niet in zit. Ervaring leert dat er vaak meer mogelijk is dan je denkt, ook als je opdrachtgever nee zegt. Zet door bij een eerste afwijzing en vraag wat wel mogelijk is.
4) Prestige, pret en poen. Lukt het desondanks niet om het tarief te krijgen wat je wil? Weeg de opdracht dan af aan de drie P’s: prestige, pret en poen. Het fijnste is natuurlijk als ze alle drie aanwezig zijn, maar soms kun je een opdracht ook aannemen omdat het een boost voor je carrière is, of omdat je het gewoon heel leuk vindt om te doen. Zorg wel altijd dat er een balans is en dat je jezelf niet tekortdoet!
5) Samen sta je sterker. Onderhandelen geeft soms het gevoel dat je in je eentje tegen een grote organisatie moet opboksen. Trek daarom als het even kan samen op met je collega-freelancers. Zo overwin je net wat makkelijker je schroom en sta je sterker. Lees hoe freelance fotojournalist David van Dam samen met zijn collega’s het dagtarief bij NRC met 13 procent wist te verhogen en hoe Anna van Dijk met haar collega’s de stagevergoeding bij de KRO-NCRV omhoog wist te krikken.
Leer stevig onderhandelen bij de NVJ Academy
Wil je je onderhandelingsvaardigheden verder ontwikkelen? Op 9 en 23 mei organiseert de NVJ Academy de online cursus Hoe haal je meer uit je onderhandeling? In deze training leer je hoe je stevig onderhandelt op de inhoud en tegelijk de relatie met je opdrachtgever versterkt. Als lid ontvang je tot € 137,50 korting op deze cursus.
