COLUMN | ‘Ze zullen mij wel iets aanbieden, toch?’

maandag 2 mei 2016

D-day is coming. Ik heb het natuurlijk over het moment dat je met jouw opdrachtgever in gesprek moet over de modelovereenkomst, een overeenkomst tussen jou en jouw opdrachtgever die jullie beiden verantwoordelijk maakt voor de arbeidsrelatie en eventuele aanvragen achteraf. Voorheen werkte je als het goed is op basis van een VAR-verklaring en bleef de opdrachtgever gevrijwaard van dergelijke verantwoordelijkheden. Als nu bijvoorbeeld een schijnverband wordt vastgesteld door de Belastingdienst, hangen jullie beiden: jijzelf én jouw opdrachtgever.

Daar zitten opdrachtgevers natuurlijk niet op te wachten, dat ze voor goedkope en vervangbare zzp’ers ineens extra geld moeten afdragen. Dus zullen opdrachtgevers er het komende jaar alles aan doen om te zorgen dat niet zij, maar de zelfstandigen er slechter vanaf komen. Zo werkt de markt. En anders: voor jou tien anderen.

Als ik in mijn omgeving kijk, zie ik onder jonge collega-zelfstandigen echter totale ontspanning. ‘Ze zullen mij wel iets aanbieden’, of ‘Ik ben niet de enige met dit probleem’ en de klapper: ‘Het duurt nog een jaar, ik zie het vanzelf wel wat er gebeurt’.

Nee.

De huidige freelancemarkt zit gevangen tussen de oude generatie, die leeft in waanwereld van verworven rechten uit het verleden en een jonge generatie, die denkt dat het vanzelf wel goedkomt, want zo kwam het tot nu toe immers altijd, toch?

Ik mis de categorie daartussen. Die de oude garde uitlegt dat zij nergens recht op hebben en de jonge honden aan het verstand brengt dat ze voor zichzelf moeten zorgen. Die categorie is helaas allang vertrokken uit de journalistiek. Een werkveld dat steeds meer gedomineerd wordt door overbetaalde en vaak conservatieve ouderen en onervaren onderbetaalde jonge freelancers waar niet (echt) op te bouwen valt – want onbekwaam of vanwege het hongerloon vluchtig van baan wisselend.

En als we niet oppassen, wordt dit gat tussen jong en oud groter en groter. Natuurlijk groeien jonge journalisten op in een andere wereld dan de ouderen en zullen de jonkies in dit nieuwe journalistieke landschap dus ook wel weer hun eigen weg vinden, of het simpelweg accepteren als hun wereld. Net als dat de ouderen voldoende macht hebben vervaardigd om de status quo enigszins te verdedigen. Zij verhongeren echt niet.

Modelovereenkomsten zijn er om het solidariteitsbeginsel gelijk te trekken. Oké, snap ik. Maar of de journalistiek daar op dit moment bij gebaat is? Zolang opdrachtgevers er niet in geloven: nee. Het zorgt enkel voor verder uitholling van een toch al uitgeholde Nederlandse journalistiek.

De NVJ biedt leden en/of bestuursleden van de NVJ een podium om hun visie op de journalistiek onder de aandacht te brengen of commentaar te leveren op actuele ontwikkelingen in de media. Zij doen dit op persoonlijke titel en vertolken niet noodzakelijkerwijs de standpunten van de vereniging.