Een succesvolle freelancer is een freelancer die kan netwerken, een specialisme heeft, een paar goed betalende vaste opdrachtgevers en, heel belangrijk, goede ideeën en een goede presentatie. Mensje Melchior, freelancer voor ondermeer HP/De Tijd, AD, Opzij, Santé en Psychologie Magazine, gaf tijdens de Nacht van de Journalistiek tweemaal de workshop ‘Freelance jezelf de markt op’. Goed nieuws: er is altijd behoefte aan freelance journalisten die er bovenuit springen.
Het begint met een goed idee
Een goed idee is origineel, haalbaar, mogelijk actueel, sluit aan bij het blad, kan in twee of drie alinea’s worden omschreven met daarin suggesties voor vorm (reportage, portrettenserie, achtergrond), kader en beeld, en is als het even kan voorzien van een prikkelende kop en coverkreet. Een goed idee – het liefst meerdere ideeën – gaat gepaard met een enthousiaste presentatie.
Bronnen voor goede ideeën
Goede ideeën vind je altijd, als je jezelf maar voedt met informatie. Speur je eigen omgeving af, lees buitenlandse nieuwssites en kranten, bekijk documentaires, word lid van LexisNexis via www.kb.nl. De kunst is om je eigen idee, je eigen vertaalslag en invalshoek te maken.
Het voordeel van specialiseren
Je raakt goed ingevoerd in de materie, je vindt snel de juiste mensen en bronnen en je naam wordt bekend in bepaalde kringen. Het is trouwens ook handig om je naam en specialisme bekend te maken via sociale media. Daarmee creëer je een uitgebreid netwerk dat je kan helpen aan de juiste informatie en bronnen. Kies wel een specialisatie waar voldoende werk in is.
Eén idee, meerdere verhalen
Eenmaal een goed idee kan voor meerdere verhalen zorgen, met voor het ene tijdschrift net weer een andere invalshoek en net weer in een andere toon geschreven. Een paar voorbeelden van Mensje Melchior: voor Psychologie Magazine een verhaal over het acceptatieproces van mensen die er ‘anders’ uitzien en voor Viva een verhaal over daten met een drempel. Voor Medisch Contact een verhaal over nanotechnologie, dat in Sante de titel ‘Kleine deeltjes’ meekreeg.
Opdrachtgevers benaderen
Belangrijk advies: verdiep je in het blad dat je gaat benaderen. Stuur je idee, liefst per mail, naar hoofdredacteur en chef-redacteur. Vertel in enkele zinnen wie je bent, wat je sterke punten zijn, en mail twee artikelen mee waarmee je laat zien wat je kunt. Laat de toon van je mail aansluiten bij de toon van het blad.
Bel als je niets hoort, maar bel niet te snel en zeker niet te vaak. Lever geen ellenlange ideeën aan en helemaal geen kant-en-klare verhalen. Redacties hebben vaak de behoefte om een idee in een eigen briefing te verwerken.
Zorg ook dat je in het vizier van de redactie komt. Laat je uitnodigen voor redactionele brainstorms of vraag de lijst met specials op, waarna jij aan de slag kunt met het verzinnen van de juiste ideeën.
Meerdere voorstellen
Het loont de moeite om een blad meerdere ideeën aan te bieden. Zo kan het gebeuren dat het idee waarover je het minst zeker was er juist als eerste wordt uitgepikt. Dus, bij twijfel, toch doen.
Journalistieke en commerciële klussen
Beperk je niet alleen tot de journalistieke media, maar oriënteer je ook op sponsored magazines. Ook journalistieke media weten dat freelance journalisten vandaag de dag moeten overleven door commerciële klussen aan te nemen. Naast goedbetalende opdrachten kun je het werk doen wat je echt leuk vindt. Het geeft bovendien aan dat je breed kunt schrijven en voor verschillende doelgroepen.
En dan nog, de veelgemaakte fouten
Enkele jaren geleden hield Mensje Melchior een mini-enquête bij een aantal tijdschriften over hun ervaringen met freelance journalisten. Ze maakte een lijstje met veelgemaakte fouten door freelancers: Kom niet met een vaag idee (“ik wil Katja Schuurman interviewen”); onbekendheid met het blad is ook afkeurenswaardig; en het werkt ook niet als je met een voorstel komt dat al recent in het medium is gepubliceerd.