Er heerst al een jaar of vijftien crisis in de journalistiek en dat is best raar. Informatie was nog nooit zo toegankelijk, het vergaren ervan was nog nooit zo makkelijk en goedkoop, de techniek was nog nooit zo krachtig en indringend, en de lezersgroep was nog nooit zo hoog is opgeleid en omvangrijk. Dit zou eigenlijk de gouden eeuw van de journalistiek moeten zijn.
Van institutionele mediastructuur naar genetwerkte omgeving
Teun Gautier (De Cooperatie) deed in opdracht van Adessium Foundation onderzoek naar nieuwe modellen. Een van de belangrijkste conclusies van dit onderzoek is de transitie van de institutionele mediastructuur naar de genetwerkte omgeving. ‘In het oude model schreef de journalist zijn stukjes voor de krant en die bereikten de lezer via de verschillende kanalen. In de genetwerkte omgeving werken onafhankelijke freelance informatiewerkers met een eigen productie-entiteit en eigen distributiekanalen.
Wat nog ontbreekt is een moneymaking capacity. De journalist moet ondernemer zijn? Daar geloof ik dus niks van. De journalist moet zich niet bezighouden met fondsen werven of boekhouden, maar moet de allerbeste content produceren die mogelijk is. Hij voegt waarde toe middels informatie. Ja, de lezer weet inmiddels ook veel. Maar de journalist is als een consultant die informatie vergaart, waarde toevoegt door die informatie te verrijken en daarna te verkopen.’
52 manieren om geld te verdienen
De onderzoekers kwamen uit op 52 manieren om geld te verdienen, zoals crowdfunding, consulting journalistiek – de journalist heeft de kennis en wordt ingehuurd als expert, productie van branded content, pay-per-article – de rol van de uitgever is uitgespeeld, half-fabrikaten en data aanbod, retailing en collective buying.
De freelancer gaat het zelf doen. Gautier is er stellig van overtuigd. ‘De journalist was in dienst van de uitgever die zijn werk exploiteerde. De grote omkering is dat de uitgeversfunctie ten dienste zal komen te staan van de journalist.’
(Dit artikel is eerder verschenen naar aanleiding van het evenement Digitaal Verdienen, dat NVJ Zelfstandigen organiseerde op 14 januari 2016)