Hoge Raadsels

Als het ontslag ernstig verwijtbaar is, hoeft bijvoorbeeld geen vergoeding te worden betaald. In de wetsgeschiedenis zijn voorbeelden genoemd van ernstig verwijtbaar gedrag: diefstal, verduistering, bedrog, niet naleven van controlevoorschriften bij ziekte zonder gegronde reden, en zonder reden veelvuldig te laat komen waardoor de bedrijfsvoering wordt belemmerd. Eigenlijk alle situaties waarin ook een ontslag op staande voet kan worden gegeven.

Er is lang gewacht op een uitspraak van de Hoge Raad over de vraag of grensoverschrijdend gedrag in een afhankelijkheidsrelatie in beginsel als ernstig verwijtbaar moet worden gekwalificeerd. Dat zou immers tot gevolg hebben dat bij een ontslag om die reden geen ontslagvergoeding hoeft te worden betaald. De zaak ging om een docent bewegingsleer aan de Toneelacademie. De man was sinds 1989 in dienst en was in 2006 en 2010 al stevig gewaarschuwd. Hij moest ophouden met zijn fysieke houdingscorrecties. Met andere woorden: handen thuis. Maar ja, de man kon het kennelijk niet laten om (zoals Danny de Munk laatst ter verontschuldiging van zijn gedrag aanvoerde) ‘met zijn lul te denken’. In 2017 gaat hij weer in de fout door een studente een full body massage te geven.

De maat is voor de Hogeschool vol en de arbeidsovereenkomst wordt door de kantonrechter ontbonden. De man krijgt geen transitievergoeding, wegens ernstig verwijtbaar gedrag. Het Hof vond in hoger beroep dat er best een transitievergoeding af kon: het gedrag was wel verwijtbaar, maar niet ernstig verwijtbaar. Uiteindelijk legt de Hogeschool een vraag aan de Hoge Raad voor: geldt er naar huidige maatschappelijke maatstaven een vuistregel dat seksueel grensoverschrijdend gedrag in een afhankelijkheidssituatie zoals die van een docent jegens een student/leerling in beginsel ernstig verwijtbaar handelen oplevert? En de Hoge Raad zegt tot veler verrassing nee.

Er moet namelijk gekeken worden naar alle omstandigheden van het geval en in deze situatie speelde volgens de Hoge Raad ook het wat lakse optreden van de werkgever een rol. Volgens de Hoge Raad past een vuistregel in dit soort situaties niet bij de verantwoordelijkheid van een werkgever om grensoverschrijdend gedrag zoveel mogelijk te voorkomen en bij signalen daarvan adequaat op te treden. Nou ja… Zou het er misschien iets mee te maken hebben dat de Hoge Raad verantwoordelijk voor dit arrest, voornamelijk uit mannen bestond? Net als trouwens het Amerikaans Hooggerechtshof bij de afschaffing van het federaal recht op abortus.