ethiek

Journalisten zijn de waakhonden van de democratie. Zij controleren autoriteiten, instituties en het bedrijfsleven. Maatschappelijke misstanden, belangenverstrengeling en machtsmisbruik worden onderzocht en aan het licht gebracht. Journalisten moeten deze belangrijke taak onafhankelijk en in volledige vrijheid kunnen vervullen. Maar het werk van een journalist brengt ook verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee, want de impact van een journalistiek verhaal kan gigantisch zijn. Hoe ver die verantwoordelijkheden gaan, wordt mede bepaald door de journalistieke ethiek. Lees meer over Journalistieke beroepscodes

Rechters zijn niet gebonden aan de verschillende journalistieke codes, de Leidraad of conclusies van de Raad voor de Journalistiek. De Hoge Raad heeft zich hierover al in 2011 duidelijk uitgesproken. De maatstaven van de Raad voor de Journalistiek zijn volgens ons hoogste rechtscollege ‘geen rechtens aan te leggen criterium’. Een rechter kan ze wel betrekken bij zijn afwegingen. De conclusies van de Raad leggen in die zin ‘gewicht in de schaal’, maar ze zijn – in juridische zin – niet doorslaggevend. Lees meer over Rol van de rechter

Journalistieke beroepsregels zijn niet rechtstreeks afdwingbaar en dus vrijblijvend. Een wettelijke basis ontbreekt immers. Beroepsnormen kunnen echter wel degelijk een rol spelen in juridische procedures. Zo worden procedures bij de Raad voor de Journalistiek wel gebruikt als opmaat voor een civielrechtelijke procedure. Een uitspraak (conclusie) van de Raad wordt dan gebruikt om de rechter te overtuigen dat er niet alleen journalistiek onzorgvuldig gehandeld is, maar ook onrechtmatig. Dit laatste oordeel opent de weg naar een rectificatie en een schadevergoeding. Lees meer over Juridische status van ethische regels

Je kunt de ethische regels voor journalisten op verschillende plaatsen terugvinden. Er zijn maar liefst drie uitgebreide journalistieke codes: de Code van Bordeaux (inmiddels: Global Charter of Ethics for Journalists - .pdf), de Code voor de Journalistiek en de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek. Lees meer over Bronnen van journalistieke beroepsnormen

Bij de vraag of een gedraging journalistiek wel of niet door de beugel kan, speelt het oordeel van de Raad voor de Journalistiek een belangrijke rol. De Raad is de waakhond van journalistieke normen en waarden, een onafhankelijke instantie van zelfregulering voor de media. Het werk van de Raad wordt – zonder financiële steun van de overheid – mogelijk gemaakt door verschillende journalistieke organisaties. Lees meer over Raad voor de Journalistiek

Als je bronnen verzint, dan is het duidelijk dat je regels overtreedt. In andere zaken is de grens minder duidelijk. Mag je als journalist bijvoorbeeld iemand onder valse voorwendselen naar een locatie lokken om hem daar te ‘overvallen’ met een draaiende camera (zie kader)? Lees meer over Overvaljournalistiek