Mag mijn werkgever weigeren om mijn openstaande verlofsaldo uit te betalen?
Nee, (ook) op een non-fictieboek rust auteursrecht. Non-fictie is echter beperkter beschermd dan fictie.
Het auteursrecht beschermt datgene dat het ‘persoonlijk stempel van de maker’ draagt, oftewel dat voldoende creatief is. De zogenaamde subjectieve vorm die de schrijver heeft gekozen is beschermd, maar de objectieve inhoud van het boek niet. Feiten, gegevens en ideeën zijn vrij en dus niet auteursrechtelijk beschermd. Deze informatie mag iedereen overnemen.
Non-fictieboeken bevatten vaak veel feitelijke inhoud, zoals historische informatie, ontdekkingen en onderzoeksgegevens. Soms is de auteur na lang onderzoek de eerste die deze feiten openbaart. Toch, eenmaal gepubliceerd, kan iedereen deze feitelijke informatie gebruiken voor bijvoorbeeld een eigen film of boek. De non-fictie-auteur krijgt geen monopolie op de (loop van de) geschiedenis.
Maar de subjectieve vorm van het non-fictieboek is wel beschermd. Het gaat dan om alles dat het resultaat is van vrije creatieve keuzes van de auteur. Bij fictie is vaak de hele verhaallijn door de auteur verzonnen, maar voor non-fictie geldt dat niet. Wat overblijft zijn díe aspecten van het boek die bijvoorbeeld volgen uit de eigen smaak of gewoonte van de auteur. Denk daarbij aan zijn woordkeuze, het vertelperspectief en de specifieke combinatie en rangschikking van de feiten. Voor gebruik van deze creatieve elementen in een film is toestemming nodig van de auteur, al dan niet tegen betaling.
Soms is onduidelijk of een producent die een film wil maken naar aanleiding van een non-fictie boek gebruik zal maken van beschermde elementen. De producent benadert vooraf niet altijd de auteur van het boek. In dat geval kan pas achteraf, door de film op elk onderdeel te vergelijken met het boek, worden vastgesteld of de rechten van de auteur zijn geschonden. Dat is geen sinecure.
TIP! Soms is het mogelijk om op andere wijze iets aan de verfilming van een non-fictieboek te verdienen. Voor filmmakers kan het heel interessant zijn om toegang te krijgen tot uniek archiefmateriaal dat een auteur heeft verzameld (zoals bibliotheekbronnen, foto’s en transcripties van interviews). De auteur kan een filmmaker dan tegen betaling toegang tot zijn archief geven en eventueel medewerking aan de film toezeggen.
Rutmer Brekhoff, NVJ Advocaten & Juristen
Heb je ook een kwestie die je aan onze juristen wil voorleggen? Mail: juridisch@nvj.nl of kijk op nvj.nl/rechtshulp