Sectie Zelfstandigen: strategie onverminderd in het teken van betere tarieven

foto: Erald van der Aa

De strategie van de sectie Zelfstandigen is gebaseerd op vijf pijlers:

• cao-onderhandelingen
• lobby
• collectieve claims
• mobiliseren en versterken van leden
• het voeden van het maatschappelijk debat

Deze strategie begint haar vruchten af te werpen. Honderden freelancers zijn zich aan het verenigen en nemen zitting in onderhandelingsdelegaties of gaan in gesprek met ministeries. Als één ding duidelijk is geworden tijdens de coronacrisis dan is het wel de enorm kwetsbare positie van freelancers. Rosa García López legt uit waarom alle vijf de pijlers nodig zijn om tot betere tarieven te komen en waarom het cruciaal blijft dat freelancers zich blijven verenigen.  

Wat heeft het bestuur van de sectie Zelfstandigen zich tot doel gesteld?

De sectie Zelfstandigen zet zich in voor betere tarieven van freelancers en wil freelancers ervan overtuigen dat zij zelf deel moeten nemen aan onderhandelingen en gesprekken over tarieven.   

Hoe wil zij betere tarieven bewerkstelligen?

Mediaorganisaties zeggen weleens dat ze pas hogere tarieven willen betalen als zij hiertoe wettelijk worden verplicht. Volgens deze redenatie moet je het wetgevingsproces beïnvloeden en dus vol inzetten op het lobbytraject om collectief onderhandelen mogelijk te maken. Dat is precies wat de NVJ nu doet. Er zijn twee belangrijke moties ingediend, namelijk de Motie Ellemeet/Asscher en de motie van Peter Kwint. De motie van Ellemeet/Asscher is erop gericht om collectieve afspraken voor freelancers zoals in de cao mogelijk te maken. De motie van Kwint beoogt minimumtarieven voor freelance (foto)journalisten mogelijk te maken. De sectie Zelfstandigen is overigens niet voor minimumtarieven, maar voor tarieven die zijn afgeleid van de cao-uitgeverij bedrijf. Dit hebben wij ook ingebracht bij ministeries en politiek.

Wat vrezen mediaorganisaties het meest?

Mediaorganisaties vrezen rechtszaken het meest en wel om twee redenen: het zijn kostbare trajecten zeker als ze de rechtszaak verliezen en vanwege reputatieschade. Geen enkele organisatie wil negatieve publiciteit of bekend komen te staan als de slechtst betalende organisatie. Dat rechtszaken werken blijkt wel uit de verhoging van de tarieven door DPG Media nadat de rechter in de zaak tegen twee freelancers had bepaald dat zij de tarieven van de twee procederende freelancers moest verhogen met 50%. DPG Media heeft de tarieven met 10% verhoogd voor freelancers in de regio. Deze rechtszaak blijft belangrijk omdat in navolging van deze twee freelancers ook een collectieve claim en individuele claims met terugwerkende kracht vanaf 1 juli 2015 mogelijk blijven. 

Welke rol spelen freelancers zelf in de strategie van de sectie?

Het afgelopen jaar hebben zich honderden freelancers als vrijwilliger aangemeld om op te komen voor betere tarieven. In de aanloop naar de campagne’ Journalistiek heeft een prijs’ zijn freelancers opgeleid tot onderhandelaars. Zij hebben zitting genomen in de onderhandelingsdelegatie. Het doel is dat zij met mediaorganisaties in gesprek gaan over hun tarieven. Daarnaast hebben zich ook clusters gevormd van freelancers die voor een en dezelfde titel werken. Dit is gebeurd bij de omroep en bij dagbladen. Veertig freelancers waren op 13 februari niet beschikbaar voor het NRC, zij vroegen aandacht voor hun beperkte onderhandelingspositie en geringe toekomstperspectief. Freelancers van de Volkskrant dienden een petitie in bij de hoofdredactie waar zij vroegen om transparantie over de tarieven. In navolging van deze freelancers zijn meerdere freelancers zich aan het verenigen. Daarnaast hebben freelancers aangegeven een collectieve claim of individuele claim in te willen dienen om met terugwerkende kracht in aanmerking te komen voor een billijk tarief.  Ook hebben onlangs vijftien freelancers gesproken met het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW) over hun onderhandelingspositie.

In welk opzicht heeft de coronacrisis de toon van de campagne Journalistiek heeft een prijs veranderd?

Veel freelancers zoeken nu vooral de dialoog met mediaorganisaties. Samen met mediaorganisaties willen zij primair kijken hoe we de journalistiek toekomstbestendig kunnen maken en daar hoort een billijk tarief bij. De toon van de campagne is veranderd maar niet het doel, namelijk betere tarieven voor alle freelance (foto)journalisten.

Wat kunnen we verwachten in het najaar?

In het najaar vallen verschillende trajecten samen. In oktober verwachten we dat het Ministerie van OCW-aanbevelingen doet aan de Tweede Kamer ten aanzien van collectief onderhandelen of de mogelijkheid om in navolging van de architecten cao afspraken te maken over tarieven. Daarnaast zal de onderhandelingsdelegatie van freelancers in gesprek gaan met mediaorganisaties. Groepen freelancers zullen gesprekken aangaan met hoofdredacties. Freelancers nemen dan een besluit of zij een claim willen indienen. Het jaarlijkse brancheonderzoek ‘Monitor Freelancers en Media’ wordt uitgezet. De onderzoeksresultaten worden aangeboden aan mediaorganisaties, Tweede Kamer, SER en dragen bij aan het maatschappelijk debat over tarieven en de onderhandelingspositie van freelancers.

Wat adviseert de sectie Zelfstandigen haar freelancers?

Om in navolging van alle andere freelancers een cluster te vormen van freelancers die voor dezelfde opdrachtgever werken. Wissel informatie uit, vorm een WhatsApp-groep, stel een top-drie samen van gemeenschappelijke prioriteiten, stel samen een brief op aan de hoofdredactie en kom op voor de toekomst van het vak. De sectie Zelfstandigen kan daar een faciliterende rol in spelen. Als we al een boodschap hebben aan freelancers dan is dat: beperk je niet tot klagen maar doe iets en neem zelf het initiatief. Wij staan klaar om je te ondersteunen als je in actie wil komen of je ondernemerschap wil verbeteren.