Met de invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) per 1 mei wordt de VAR vervangen door modelcontracten. De regels binnen deze overeenkomsten moeten duidelijk maken dat er geen sprake is van een gezagsverhouding en dus van geen relatie tussen werkgever en werknemer. De NVJ streeft er naar om samen met de Belastingdienst, NUV, DuPho, FNV KIEM en met de omroepen enkele modelcontracten op te stellen.
Met ingang van 1 mei 2016 vervalt de VAR.
Met ingang van 1 mei 2016.
Deze wet beoogt om schijnzelfstandigheid (verkapt werknemerschap) aan te pakken. Opdrachtgevers kunnen niet langer via een VAR het naheffingrisico afschuiven op zzp’ers. Als blijkt dat in de praktijk – dus op de werkvloer – zelfstandigen eigenlijk als werknemer worden ingezet dan moeten ze die zelfstandigen in dienst nemen.
De wet DBA is indirect ook bedoeld om de starters- zelfstandigenaftrek en MKB-vrijstelling te beperken. Door schijnzelfstandigheid aan te pakken zullen steeds minder zelfstandigen over blijven die aanspraak kunnen doen op deze fiscale regelingen. Alleen de echte ondernemer komt hier nog voor in aanmerking.
De transitiefase geldt tussen 1 mei 2016 en 1 mei 2017. De Belastingdienst deelt in die periode geen boetes uit maar gaat met partijen in gesprek als blijkt dat de modelovereenkomsten de praktijk geen recht doen. Modelovereenkomsten kunnen dan alsnog worden aangepast. Met ingang van 1 mei 2017 is die transitiefase voorbij.
‘Zelfstandigen’ die meerdere dagen op kantoor werken bij een opdrachtgever kunnen last ondervinden van deze wet. Vooral bij de omroep (maar ook bij dagbladen en tijdschriften) werken freelancers op de redactie. Belangrijk is om te constateren of er sprake is van een gezagsverhouding tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer. Als je op de redactie werkt van een omroep ontkom je er nauwelijks aan om (regie) aanwijzingen op te volgen. Elk geval is overigens anders, individueel moet worden beoordeeld wanneer hier sprake van is. Als blijkt dat deze groep ‘zelfstandigen’ een verkapte werknemer is dan raken zij ook fiscale voordelen kwijt zoals de starters- en zelfstandigenaftrek.
Let wel, het is heel goed mogelijk dat deze groep freelancers die op de redactie werkt zowel ondernemer als werknemer is en kan blijven. Sommige zelfstandigen hebben een bloeiende praktijk maar werken daarnaast twee dagen in de week in loondienst.
Voor de overige groep freelancers voorziet de NVJ geen directe gevolgen.
In principe moet je niets, zeker niet als je als freelancer geheel zelfstandig en naar eigen inzicht en zonder toezicht of leiding van de opdrachtgever werkt. Opdrachtgevers zullen ondertekening van een modelcontract alleen eisen als onduidelijk is of er sprake is van een gezagsverhouding. Opdrachtgevers willen voorkomen dat zij loon moeten heffen, een boete of naheffing krijgen. Maar ook al onderteken je een modelcontract als blijkt dat je in de praktijk meerdere dagen per week op kantoor werkt en er sprake is van een gezagsverhouding dan kan de opdrachtgever met terugwerkende kracht een boete krijgen. Heb je zelf twijfels en ben je NVJ-lid bel dan de juridische afdeling, 020 303 97 00.
Als de Belastingdienst oordeelt dat de opgave onjuist is, dan kan dat. Als in de modelovereenkomst van de opdrachtgever staat dat hij voor naheffing aansprakelijk is dan ook. Het advies van de NVJ is dan ook: lees de modelovereenkomst goed en raadpleeg de NVJ voordat je iets ondertekent. De NVJ streeft er naar om samen met opdrachtgevers modelcontracten op te stellen zodat zij niet eenzijdig de verantwoordelijk op zzp’ers afschuiven.
Nee, per opdrachtgever teken je elk jaar één overeenkomst (of geen als je kunt aantonen dat er geen sprake is van een gezagsverhouding en je niet de intentie hebt om een arbeidsovereenkomst aan te gaan). De modelovereenkomst is overigens vijf jaar geldig dus in de praktijk zou het ook kunnen dat een opdrachtgever je bij een ongewijzigde situatie je eens in de vijf jaar vraagt de modelovereenkomst te ondertekenen.
Nee, dat gaat de NVJ voor je doen. De NVJ streeft er naar om voor 1 april samen met opdrachtgevers enkele modelcontracten op te stellen.
Wat je wel kunt doen als je als zzp’er wil blijven werken, is zorgen dat je zelfstandig en onafhankelijk optreedt, bij voorkeur niet op een redactie werkt en afgeronde producten levert. Spreid ook je risico’s en zorg dat je je niet afhankelijk opstelt van één opdrachtgever. De NVJ realiseert zich dat dit in deze markt moeilijk is maar onmogelijk is het zeker niet.
Ook moet je kritisch kijken naar de modelovereenkomst die je worden voorgelegd. Als het geen goedkeurde NVJ-overeenkomst is dan kunnen leden dit ter goedkeuring aan de NVJ voorleggen.
Als je liever een dienstverband wil en je werkt meerdere dagen op kantoor voor één opdrachtgever dan kun je je opdrachtgever vragen om je een arbeidsovereenkomst aan te bieden.
Nogmaals, ook de constructie om als zelfstandige en als werknemer te werken is mogelijk.
Als er geen sprake is van een gezagsverhouding en jij als freelancer zelfstandig en onafhankelijk je werk verricht dan is een tijdelijk of vaste arbeidsovereenkomst niet nodig. Overtuig je opdrachtgever dat je geen arbeidsovereenkomst wil en dat dit ook niet nodig is omdat je ondernemer bent en dus zelfstandig opereert. Geef bovendien aan dat je
a) als flexwerker na drie tijdelijke contracten (wet Werk en Zekerheid) een half jaar zonder werk komt te zitten en dat dat ook nadelig is voor de opdrachtgever
b) als flexwerker je je zelfstandigenaftrek en andere fiscale voordelen verliest en dat dit nadelig is voor jou als ondernemer en voor de opdrachtgever als consequentie heeft dat je je tarieven moet verhogen.
Schakel bovendien de NVJ in, die zal proberen te voorkomen dat je gedwongen wordt om je ondernemerschap op te geven. Het motto van de NVJ is: Ondernemerschap moet worden gestimuleerd door werkgevers en overheid.
Ja, de wet Werk en Zekerheid bepaalt dat een werkgever na drie tijdelijke contracten (binnen een periode van twee jaar) een vaste arbeidsovereenkomst moet aanbieden. Als hij na die periode geen vaste arbeidsovereenkomst aanbiedt dan mag hij de betreffende ‘werknemer’ een half jaar niet in dienst nemen. De realiteit is dat werkgevers niet happig zijn op vaste arbeidsovereenkomsten. Het risico bestaat hierdoor dat flexwerkers na drie tijdelijke overeenkomsten een half jaar buiten spel worden gezet. Neem in dit geval contact op met de NVJ.
De wet DBA beoogt om schijnzelfstandigheid aan te pakken. Zelfstandigen die meerdere dagen per week bij één opdrachtgever op kantoor werken en waar sprake is van een gezagsverhouding moeten zich realiseren dat de kans groot is, dat hier sprake is van schijnzelfstandigheid. In dit soort gevallen moet de opdrachtgever een tijdelijk of vaste arbeidsovereenkomst aanbieden of een intermediair inschakelen zoals en uitzendbureau. Het probleem is alleen dat de wet Werk en Zekerheid niet goed is doordacht. Deze wet is bedoeld om flexwerkers eerder aan een vaste baan te helpen. Werkgevers willen alleen geen vaste arbeidsovereenkomsten geven. Dit omzeilen ze dan ook door flexwerkers na drie arbeidsovereenkomsten een half jaar niet aan te stellen om ze daarna weer in dienst te nemen. Dat ondergraaft de positie van flexwerkers.
De NVJ vermoedt dat opdrachtgevers geen vaste arbeidsovereenkomsten gaan aanbieden en de volgende uitvluchten gaan nemen:
a) opdrachtgevers bieden drie tijdelijke arbeidsovereenkomsten aan (2 x 7 maanden en 1 x 8 maanden) en maken daarna een half jaar geen gebruik van een werknemer
b) ze besteden het werk uit aan intermediairs, zoals uitzendbureaus, payrollers of andere facilitaire bedrijven.
Je bent dan niet langer zelfstandige maar werknemer. Het uitzendbureau of de payroll organisatie betaalt premies voor jou en zal je een arbeidsovereenkomst voorleggen. Dit betekent dat je fiscale voordelen zoals de starters- en zelfstandigenaftrek kwijtraakt.
Maar nogmaals, alleen als je op een redactie werkt en niet zelfstandig en onafhankelijk je werk verricht, is er sprake van een gezagsverhouding. Dus voor alle andere zelfstandigen zou zo’n constructie uit den boze zijn zeker als de zelfstandige ondernemer wenst te blijven.
De NVJ stelt modelcontracten op voor zelfstandigen. Deze gaat zij samen met de Belastingdienst en met brancheorganisaties, beroepsorganisaties en werkgevers opstellen. In februari wil de NVJ deze aan de Belastingdienst ter goedkeuring voorleggen.
De NVJ komt op voor het ondernemerschap en zal dat op elke mogelijke manier faciliteren. Organisaties die zzp’ers willen dwingen om flexwerker te worden en om hun ondernemerschap op te geven worden via ‘naming and shaming’ fors aangepakt.
De NVJ opent het meldpunt ‘Modelovereenkomst’. Alle zzp’ers die vragen hebben over modelovereenkomsten kunnen dit hier melden.
De NVJ lanceert de Nieuwsbrief Modelovereenkomsten. Maandelijks geeft zij de stand van zaken aan met betrekking tot het opstellen van de modelovereenkomsten en rapporteert ook over eventuele misstanden.
De NVJ organiseert drie bijeenkomsten in het land (Amersfoort, Amsterdam, Den Bosch) voor zelfstandigen.
De NVJ roept alle opdrachtgevers op om hun verantwoordelijkheid te nemen. Opdrachtgevers die risico’s proberen af te schuiven op zelfstandigen zullen ze terugfluiten. De NVJ zal niet schromen om ze via ‘naming and shaming’ aan te pakken.
Maar voor nu zal de NVJ met alle partijen in gesprek gaan om te zorgen dat echte ondernemers, en dat is de meerderheid, ook ondernemer kan blijven. Ondernemerschap moet worden gestimuleerd.
Nee.
De NVJ is tot nog toe vol lof over de Belastingdienst. Op elk front werkt de Belastingdienst mee. Ze zijn bovendien uitstekend bereikbaar en ter zake. Ook hamert de Belastingdienst terecht op sectorale modelcontracten die samen met opdrachtgevers en andere belangenorganisaties worden opgemaakt. Dat is in hun en in ons eigen belang. De modelovereenkomsten die worden opgemaakt moeten realistisch zijn en recht doen aan de praktijk. De indruk van de NVJ is dat de Belastingdienst het werk goed aan kan mits partijen goed samen werken en niet allemaal individueel de burelen van de Belastingdienst bestormen.
Omdat de NVJ samen optrekt met werkgevers (NUV en de Publieke Omroep) en andere beroepsorganisaties zoals de Freelancers Associatie (FLA), Dutch Photographers (DuPho), Beroepsvereniging van Nederlandse Ontwerpers (BNO) en uitstekende contacten heeft met de Belastingdienst moet dat in principe lukken. In februari legt de NVJ aan de Belastingdienst modelovereenkomsten ter goedkeuring voor. Als ze in februari worden goedgekeurd of licht worden gewijzigd dan is 1 april haalbaar.