Rompredacties: voor de één een zegen, voor de ander een ramp

Robert van den Ham is hoofdredacteur van het mediamerk Autoweek. De Sanoma-titel gaat niet, zoals veel collega-bladen, over op een rompredactie. De 22 redacteuren werken volgens het 360-model met alles erop en eraan: glossy’s, website, video’s, een evenement, een nog dit jaar te verschijnen televisieprogramma bij SBS en straks een eigen digitaal kanaal. De redacteuren die zes of zeven jaar geleden werden aangenomen omdat ze een goede pen hadden, worden nu bijgeschoold in camerawerk en het samenvatten van 150 woorden tekst.

Tegelijkertijd wordt iedereen gevraagd anderhalf uur per week creatief mee te denken over het eerstkomende evenement. ‘Toen twee jaar geleden bekend werd dat de Autorai niet doorging, heb ik op de radio geroepen dat wij in dat gat zouden springen. Dat evenement komt er nu. In het weekend van 7 en 8 juni verwachten we 45.000 mensen.’

Het succes van Autoweek is onder andere gelegen in het feit dat uitgever, marketingmanager en hoofdredacteur samenwerken en niet perse een media-achtergrond hebben. ‘We kunnen out-of-the-box denken’, aldus Van den Ham.

Dit jaar bereikt de titel het omslagpunt van bereik en oplage online versus print. Het is de natte droom van elke uitgever.

Puinhoop en chaos

Viva-hoofdredacteur Gijsje van Bentum smacht naar dat omslagpunt, maar de realiteit is dat het weekblad door slechts negen mensen wordt gemaakt en alleen de grootste problemen kunnen worden aangepakt. Een digitale omslag is nog heel ver weg. Viva probeert 360 te denken, maar de beslissing om met een rompredactie verder te gaan is uitgelopen op een puinhoop en chaos. Volgens Van Bentum is het een onverantwoorde beslissing geweest. ‘We mogen weliswaar blijven – yeah – maar we moeten tegelijkertijd groeien.’ Het gevolg is een bijna overspannen redactie en een verlies aan creativiteit. Van Bentum vreest dat het over een jaar gedaan is met print als er niets wordt gedaan om de markt te succesvol te verrassen.

Rompredactie een zegen

Tom Kellerhuis moet het ook doen met een rompredactie, maar hij vindt het juist een zegen. Kellerhuis werkte 14 jaar voor HP/De Tijd, stapte op, werd kok, keerde terug als freelancer en  werd freelance hoofdredacteur bij HP/ De Tijd. De redactie bestaat uit 6 mensen (1 vaste dienst, de rest freelancer). In zijn functie als hoofdredacteur heeft hij net zijn eerste nummer gemaakt. Met een rompredactie zijn de kosten makkelijker te beheren, vindt hij. Ook is er minder ruis want je vergadert een stuk minder.

Een veelgestelde vraag is hoe je als overgebleven bladenmaker met een handjevol vaste mensen en een heleboel freelancers toch de dna van je titel kunt bewaken. Kellerhuis heeft er geen moeite mee. HP/De Tijd heeft als merk jarenlang gezwabberd. ‘Elke hoofdredacteur nam zijn eigen dna mee. Uiteindelijk krijg je een soort gemuteerd dna.’ Het dna is nu in zijn handen en daar zoekt Kellerhuis de freelancers bij. ‘Je moet heel goed weten wat je maakt en wat wel en wat niet werkt.’ 

Betrokkenheid en kennis

Werken in een hele kleine club heeft ook het voordeel van betrokkenheid en kennis, vindt Marike Vroom. Ze is hoofdredacteur Cluster Welzijn bij ReedBusiness - rompredactie 2.0 – en stuurt 5 rompredacties aan. ‘Als er op zondagavond een persconferentie plaatsvindt over Robert M. zit ik diezelfde avond zelf achter de computer om een stuk te maken.’ Kleine redacties zijn bovendien een zegen voor stagiaires, vindt ze, want zij draaien helemaal mee. Dat geldt ook voor freelancers die voor brainstormsessies worden uitgenodigd of op redacties meewerken.

Rol van freelancers

De rol van freelancers wordt met het doorvoeren van rompredacties steeds belangrijker. Ze zijn je human capital (Kellerhuis), bepalen mede het succes (Van den Ham). Dat betekent dus ook dat je dedicatie, betrokkenheid en loyaliteit moet creëren (Van Bentum). Daarmee zal er ook een evenwicht moeten komen in kwaliteit en betaling.

Aandacht voor een goed gemaakt blad betaalt zich uit – en een goed gemaakt blad weet de juiste freelancers aan zich te binden tegen een goed tarief. Er is best interesse in de beste bladen, zoals Linda of Flow, gelooft Van den Ham. ‘Ze zijn cadeautjes waarvoor je best zes of zeven euro over hebt. Als je maar als titel aan het verwachtingspatroon voldoet.’