Waarom leiden we nog journalisten op? Hebben we er genoeg of is er juist behoefte aan een nieuwe frisse garde journalisten? Ondernemers die die weten hoe ze hun stukken viraal kunnen laten vliegen via sociale media. Marianne Zwagerman stelde deze vragen aan vijf jonge journalisten tijdens de Nyenrode Ronde Tafel Conferentie VII ‘Journalistieke Vernieuwing’ op 13 april in Den Haag.
Hoe kijken journalisten terug op hun opleiding nu ze een of twee jaar aan het werk zijn als journalist? Sloot het aan bij de realiteit? Die vragen werden gesteld aan (v.l.n.r.): Pepijn Nagtzaam (Fontys, freelancer Omroep Brabant), Tristan Braakman (Windesheim; online aanjager RTV Noord), Nando Kasteleijn (CHE Ede; tech-redacteur NOS.nl), Anne Hammers (Universiteit van Amsterdam; freelancer bij o.a. NU.nl) en Krista Arriëns (SvJ Utrecht; freelance documentairemaakster).
Ondernemerschap
Een rondje langs de vijf jonge journalisten leert dat opleidingen weliswaar aandacht hebben voor het ondernemerschap, maar dat dit nog vaak een bescheiden onderdeel is van het curriculum. Best vreemd vinden ze, want een groot aantal van de afgestudeerden begint immers als freelancer. Als het al over ondernemerschap gaat dan wordt pitchen van verhalen genoemd. Een wezenlijk onderdeel als belastingkennis ontbreekt vaak nog, terwijl er juist wel behoefte is aan de bedrijfskundige kant van het ondernemerschap.
50.000 tweets
Het gebruik van social media wisselt per persoon en is vooral een kwestie van persoonlijke interesse. Anne Hammers gebruikt social media weinig om te netwerken of te pluggen. ‘Alleen de stukken die ik zelf interessant vind deel ik.’ Met meer dan 50.000 tweets is Nando Kasteleijn een absolute koploper. ‘Het is een hobby maar ik heb er in mijn werk ook veel aan. Ik word wakker, maak een ontbijt klaar en lees de Twitter-berichten van de afgelopen nacht. Daar haal ik zo 4 of 5 verhalen uit waar ik iets mee kan en in 9 van de 10 keer is Twitter sneller dan de nieuwsmedia.’
Competenties
Het gemis die de afgestudeerden ervaren komt overeen met de nieuwe competenties voor de journalistieke opleidingen waaraan Alexander Pleijter, lector journalistiek & innovatie aan de Fontys Hogeschool Journalistiek, werkt. Voorheen bestond het profiel van de opleidingen uit een lange lijst van competenties. Die lijst is teruggebracht tot vijf competentiegebieden. ‘Hiervan denken wij dat dit de belangrijke terreinen zijn waar journalisten van op de hoogte moeten zijn. Een deel daarvan is bekend, een deel is echt nieuw.’
Die 5 terreinen zijn:
Met name de laatste twee zijn nieuw. Bij publieksverantwoording moeten studenten bijvoorbeeld nadenken over doelgroepen, weten hoe ze een publiek moeten bereiken, in dialoog gaan met het publiek en om weten te gaan met de input van lezers. ‘Dat betekent dat je ook verantwoording moet kunnen afleggen waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt. Het is spannend hoe je zoiets in een leerprogramma giet. Het schrijven van een verhaal kun je immers makkelijk droog oefenen, maar een interactie kun je alleen hebben als daar ook een publiek voor is.’
Als het gaat om het gebruik van social media vindt Pleijter dat elke student actief moet zijn op dat gebied. ‘Ik vind dat een voorwaarde en ik verbaas me er eigenlijk over dat er studenten zijn die geen blogs schrijven Onbegrijpelijk. Een blog bijhouden is simpel en kost niks. Hun weerwoord is dat ze niet weten waar ze over moeten schrijven, of ze vragen zich af wat ze de wereld te vertellen hebben. Het is juist de ideale manier om je te ontwikkelen als journalist. En dat is niet alleen aan de opleidingen, maar ik vind ook dat studenten zelf ondernemend moeten zijn.’
Pleijter legt nu de laatste hand aan het schrijven van de nieuwe profielen. Na de officiële goedkeuring zijn opleidingen verplicht om zich aan deze competenties te houden. ‘De inhoud is aan de opleidingen zelf; wat wij alleen vaststellen dat studenten moeten voldoen aan deze competenties.’
Nyenrode Conferentie
De Nyenrode Conferentie is een informeel samenwerkingsverband tussen de NVJ, journalistieke opleidingen, Mediastages, NDP Nieuwsmedia en het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren. Het platform houdt zich vooral bezig met de afstemming tussen de wensen en behoeften van het werkveld (de redacties) enerzijds en het aanbod van de journalistieke opleidingen anderzijds. Hiervoor organiseert het platform jaarlijks een rondetafelconferentie, inmiddels bekend als de 'Nyenrode-conferentie'. Bij deze bijeenkomsten zijn stagecoördinatoren van redacties, stagebegeleiders, alumni, redacties en hoofdredacties aanwezig.