NVJ's jaaroverzicht 2021

Forse ledengroei

Het aantal leden bij de NVJ blijft verder groeien! Het ledenaantal neemt toe met maar liefst 4,2 procent. Hiermee zet de in 2020 begonnen stijging (+3%) door. Opvallend is de groei van het aantal jonge leden bij de NVJ. Van het totale ledenbestand is 18,5 procent jonger dan 35 jaar. Van de nieuwe leden die de NVJ dit jaar verwelkomde is ruim driekwart 45 jaar of jonger. In december bereikt de NVJ een mijlpaal met het verwelkomen van het 8.000ste lid. 

Steunfondsen voor freelancers

Aan onze freelance journalisten die financieel geraakt waren door de coronacrisis hebben we ruim 350.000 euro uitgekeerd met het NVJ Noodfonds en het Matchingfonds van De Coöperatie. 

Thuiswerken

In 2021 wordt wel duidelijk dat we ook in de toekomst blijven thuiswerken, of in elk geval gaan combineren met werken op kantoor. Onze juristen staan leden te woord en stellen een lijst op van je rechten en plichten bij het thuiswerken en wat je van je werkgever mag verwachten. We voegden daar bonustips toe, hoe je het thuiswerken het beste kunt volhouden. 

Cao Uitgeverijbedrijf

De NVJ en werkgevers bereiken halverwege januari een onderhandelingsresultaat over een nieuwe cao Uitgeverijbedrijf (UB). Werknemerleden gaan er in 2021 in totaal 2 procent op vooruit. Ondanks de positief financiële gevolgen voor werknemerleden legt de NVJ het onderhandelingsresultaat neutraal voor aan haar leden, omdat er geen overeenstemming is bereikt over de faire beloning van freelance medewerkers. Inmiddels zijn er nieuwe cao-onderhandelingen bezig voor 2022-2024, die na zes gespreksrondes helaas nog niet tot resultaat hebben geleid en in januari weer verder gaan. 

Cao-onderhandelingen Uitgeverijbedrijf en Publieke Omroep

De onderhandelingen voor nieuwe cao’s voor onder andere de Publieke Omroep en het Uitgeverijbedrijf gaan eind oktober van start. Het standpunt van de NVJ is duidelijk: een loonbod dat ten minste de inflatie dekt én recht doet aan het waardevolle werk van journalisten. 

NVJ-perskaarten

Het aantal aanvragen voor NVJ-perskaarten groeit in 2021 met 4 procent. De toename heeft onder andere te maken met de invoering van de avondklok in januari. De NVJ zorgt ervoor dat de perskaart als ondersteunend document kan worden gebruikt. Journalisten met een perskaart mogen vanaf 25 september zonder CoronaCheck-app binnen. Dit omdat ze aanwezig zijn om hun beroep uit te oefenen en geen publiek zijn. De vrije pers wordt hiermee gewaarborgd. 

Persvrijheid

Minder goed nieuws over de persvrijheid in ons land. Nederland zakt opnieuw een plaats in de World Press Freedom Index en stond dit jaar op plaats zes. Dit komt mede door het stijgende geweld richting journalisten en aanvallen door populistische politici, die media afschilderen als vijanden die nepnieuws verspreiden. Ook heeft de overheid de toegang van de media tot overheidsinformatie nog steeds niet verbeterd. De uitbraak van de corona-pandemie speelde in Nederland een grote rol bij de ontwikkelingen op het gebied van persvrijheid. 

PersVeilig

Dit jaar komen 269 meldingen van geweldsincidenten binnen bij PersVeilig. Dit is een toename van maar liefst 122% ten opzichte van 2020. Het aantal aangiftes bedraagt 57. De incidenten bestaan voornamelijk uit bedreigingen, fysiek geweld en intimidatie.

Onderzoek agressie en bedreigingen

Meer dan acht op de tien journalisten die hebben meegewerkt aan een onderzoek van PersVeilig hebben wel eens te maken met een vorm van agressie of bedreiging. Zo blijkt uit onderzoek van PersVeilig, uitgevoerd door I&O Research. Dit is een duidelijke toename ten opzichte van 2017. Agressie en bedreiging laat haar sporen na bij journalisten. Meer dan 60% procent ervaart hier persoonlijk gevolgen van. Voor vier op de tien heeft het invloed op hun werk. Zij zijn voorzichtiger geworden. 93% ziet bedreiging als actueel en reëel gevaar voor de persvrijheid. 

Strafbaarstelling verblijf terreurgebied

Er komt eindelijk een wettelijk vastgelegde uitzonderingspositie voor journalisten en publicisten in de wet Strafbaarstelling verblijf in een door een terroristische organisatie gecontroleerd gebied. De NVJ, mediabedrijven en oorlogsverslaggevers hadden twee jaar lang voor deze uitzonderingspositie gestreden. De uitzondering betekent dat journalisten zonder voorafgaande toestemming kunnen afreizen naar dit soort gebieden, zonder dat dit hun onafhankelijkheid en veiligheid onnodig in gevaar brengt. 

Mediafreelancers Corona Monitor 2020

Corona en de beperkende maatregelen in 2020 hebben vermoedelijk impact gehad op het werk en inkomen van freelance journalisten, fotojournalisten, schrijvers en fotografen. Het aantal betaalde uren is in de coronaperiode gezakt met 24 procent en het bruto jaarinkomen is met zo’n 13 procent gedaald. Dit blijkt uit het onderzoek Mediafreelancers Corona Monitor 2020. Na het veelbelovende jaar 2019 geeft ruim de helft van de respondenten aan dat zij amper van de journalistiek kunnen leven. Ongeveer 30 procent heeft in 2020 landelijke steunmaatregelen aangevraagd en gekregen.

Peter R. de Vries

Op 6 juli wordt Peter R. de Vries neergeschoten in de Lange Leidsedwarsstraat in Amsterdam, toen hij op weg was naar zijn auto, na een uitzending van RTL Boulevard. Op 15 juli overlijdt De Vries. ‘Met Peter R. de Vries verliezen we een iconisch journalist, en een onvermoeibare strijder voor rechtvaardigheid en de waarheid’, reageert Renske Heddema, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Journalisten. 'Een groot gemis voor Nederland, en de journalistiek.'

Afghaanse journalisten

De NVJ en Free Press Unlimited stellen als gevolg van de machtsoverneming van de taliban lijsten op van bedreigde journalisten en mediamensen uit Afghanistan. Het gaat om Afghanen die Nederlandse organisaties of journalisten geholpen hebben en daardoor nu acuut gevaar lopen in eigen land. De NVJ wil dat deze mensen zo snel mogelijk geëvacueerd worden en asiel krijgen in Nederland. Het kabinet neemt het pleidooi van de NVJ over om de groep mediawerkers en fixers te evacueren die met Nederlandse journalisten hebben samengewerkt. 

Fair Practice Code omroepfreelancers

Tien maanden na de invoering van de Fair Practice Code Goed Opdrachtgeverschap Publieke Omroep wordt een enquête gehouden. Deelnemers aan het onderzoek geven in bijna de helft van de gevallen (49%) aan meer betaald te krijgen dan het afgesproken minimum. Voor 21 procent is dat minder, voor 23 procent verschilt het per opdracht en 7 procent weet het niet. Een kwart geeft aan te kunnen onderhandelen waarbij ze verwijzen naar de code. Er valt daarom nog veel te winnen in het helpen van freelancers met hoe ze de gemaakte afspraken kunnen inzetten in hun gesprekken met opdrachtgevers over tarieven.

Nieuwe verenigingsstructuur

De belangstelling van leden om actief te worden voor de NVJ is groot. De NVJ ontvangt 56 aanmeldingen voor 24 vacante posities binnen het bestuur en de beleidsteams. Op 6 november worden de drie nieuwe beleidsteams Werkvoorwaarden, Persvrijheid en Vakontwikkeling én het nieuwe bestuur van de NVJ geïnstalleerd. Speerpunten zijn langere en vaste contracten, het ondersteunen van startende journalisten in hun loopbaan en natuurlijk het opkomen voor de vrijheid en veiligheid van journalisten. 

NVJ Academy

In een recordtempo heeft de NVJ Academy een deel van de cursussen weten om te zetten in een online aanbod. Dat is zo succesvol dat we nu een online aanbod hebben naast ons reguliere aanbod op locatie.